تجزیه ژنتیکی مقاومت به زنگ قهوه ای در برخی ژنوتیپ های گندم نان با استفاده تلاقی های دای آلل

زنگ قهوه¬ای یا زنگ برگی با نام علمی puccinia recondita f. sp tritici یکی از بیماری¬های مهم گندم در دنیا محسوب می-شود. اطلاع از نحوه توارث و ارزیابی مقاومت برای به نژاد¬گران حائز اهمیت زیادی می¬باشد. بدین منظور42 رقم گندم به منظور بررسی و ارزیابی مقاومت در مرحله گیاهچه نسبت به زنگ قهوه¬ای در گلخانه مورد مطالعه قرار گرفتند. اجزای مقاومت شامل نوع آلودگی و دوره¬ی کمون یادداشت¬برداری شدند. تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف معنی¬داری بین ارقام از نظر این صفات وجود داشت. به منظور بررسی مقاومت در برابر زنگ قهوه¬ای در مرحله گیاه بالغ، یک آزمایشی در قالب طرح بلوک-های کامل تصادفی انجام گرفت. تجزیه واریانس نشان داد که ارقام از نظر نوع آلودگی، سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری و شدت بیماری اختلاف معنی¬داری با هم داشتند. برخی ارقام مورد آزمایش مانند mt، تجن، کراس¬البرز، مروارید و نیک¬نژاد در مرحله گیاهچه حساس و در مرحله گیاه کامل مقاوم بودند، بنابراین می¬توان گفت که در آن¬ها مقاومت در مرحله گیاه بالغ وجود داشت که این نشان دهنده مقاومت افقی می¬باشد. رقم مارکوئیس در هر دو مرحله گیاه کامل و گیاهچه مقاوم بود، بنابراین دارای مقاومت نژاد اختصاصی بود. با استفاده از یک طرح دای¬آلل یک طرفه 6×6 که یکی از والدین یک رقم حساس بود، نتایج نشان داد که والد تجن و کراس¬البرز در مرحله گیاه بالغ، مقاوم و در مرحله گیاهچه، حساس بودند. درجه غالبیت در صفات دوره¬ی کمون، نوع آلودگی گلخانه، نوع آلودگی مزرعه، سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری، شدت بیماری و عملکرد تک بوته بزرگتر از یک بود که بیانگر وجود فوق غالبیت است.